Sustrai Erakuntza Fundazioaren kidea den Martín Zelaia Garcíaren iritzi artikulua:
Nafarroako
trenbidea pil-pilean dabil berriro ere politikaren munduan. Eguna joan
eta eguna etorri, albiste bat edo batzuk agertzen dira jokalekura. Ondo
jakinekoak dira alderdi bakoitzaren jarrerak, nahiz eta batzuetan ez
egon hain argi, izendapenak maiz aldatzen dituztenez.
Hasieran,
2004an proiektuak onartu zituztenean, soila zen auzia: AHT abiadura
handiko trenaz mintzo ziren, eta abiadura handikoaren Nafarroako
korridoreaz; termino biek ere argi adierazten dute gaur egungo trenak
baino abiadura handiagoan ibili ahal den tren bat dela. Baina, ordutik,
denbora pasatu da, lehertu egin da adreiluaren eta obra publikoaren
burbuila…
Gaur egun, eta batik bat Geroa Bai Nafarroako Gobernura
heldu denetik, aldatu egin da azpiegitura hori izendatzeko
terminologia. Orain, PHT prestazio handiko trenaz mintzo dira, nahiz eta
ez diren askorik ahalegindu zehazten zertan datzan goitasun hori, ez
eta zerk bereizten duen AHT-tik ere.
Horretan guztian, hauxe da
egia bakarra: izena aldatuagatik ere, proiektu berberak direla oraindik,
2004a baino lehenago diseinatuak, zeinek berekin baitzekarten tren bat
egitea bidaiariak abiadura handian eramango zituena leku batetik
bestera. Proiektu horietan ez zen merkantziarik aipatzen; horiek gerora
sartu dituzte, beharbada kritikak isilarazteko asmoz. Proiektu horietan,
halaber, trenbide plataforma berri bat sortzeaz mintzo dira, lursail
berriak hartuko lituzkeen ibilbide berri bat izango duenaz.
Azpiegitura
erabat paralelo bat izango litzateke, orain badugun trenbide
konbentzionalaren alboan. Zehazki, gaur egungo trenaren ibilbide
berbera... baina aldaketa nagusi batekin: AHTa ezarriz gero, geltoki
ertainek eta txikiek ez lukete izango distantzia luzeko zerbitzurik.
Baina, segur aski, baita aldirietakoak ere, jada murrizten hasiak
baitira abiadura handiko trena dela-eta estatu osoan egiten ari diren
inbertsio handiengatik; eta, aurrerago, Nafarroakoa bezalako linea berri
defizitarioen eraginez, are eta gehiago murriztuko dituzte.
Eragin
hori ezinago garbi sumatzen da Erdi Aldean. Tafallako tren geltokia da
horren erreferentzia. Gaur egun, hasiak dira murrizketak izaten, gutxitu
egin baitituzte hark emandako hainbat zerbitzu. Oraindik ere gelditzen
dira han Alvia trenak —Madrilerako eta Bartzelonarako bidaiak eskaintzen
dituzte, abiadura handiko trenaren antzeko zerbitzuekin—, eta
Nafarroatik pasatzen den ibilbidean hobekuntzarik ia behar gabe, orain
arte.
Baina Nafarroako abiadura handiko trena eginez gero,
kolpean desagertuko lirateke distantzia luzeko zerbitzu guztiak, AHTaren
proiektuan ez baitago jasota tren geltokirik hiri horretan. Eta antzeko
arazoak sortuko lirateke gaur egungo ibilbideko beste geltoki
garrantzitsu batzuetan: Altsasu, Erriberri, Castejon... Horietan
guztietan, distantzia luzeko loturarik ezingo lukete izan, AHTra
aldatuko bailirateke, zeinak ez baitu aurreikusten geraldirik horietako
ezeinetan. Eta baliteke aldirietako zerbitzuak ere gutxitzea, AHTa
egiteko zorretan itorik. Merkantziak bakarrik geldituko lirateke, zeinak
nekez ibiliko bailirateke AHTaren trenbidetik...
Argi dago,
bada, AHTak are eta gehiago bakartuko lituzkeela Nafarroako hainbat
eskualde; beraz, ezinago egokia izango da azaroaren 11a, larunbata,
Iruñean egingo den beste trenbide eredu baten aldeko manifestaziora
joango garenik.
Ulertezina da Madrilgo eta Iruñeko gobernuak
tematuta ibiltzea nafarroi onurarik ez dakarkigun azpiegitura hori
ezarri nahian. Izan ere, gaur egun, tren zerbitzu inklusibo bat dugu,
eta horren bidez komunikatzen da lurraldearen zati handi bat. Horrez
gainera, gaur egungo trenak hobetu ahal izateko aukera handia du,
hasierako proiektutik beretik izan baitzen sortua bide bikoitza
edukitzeko moduan.
Gaur egungo trenak ahalmen txikia baldin badu,
Manu Aierdi kontseilariak temati errepikatzen duen bezala, hori da bide
bakarrekoa delako Nafarroako trenbidea —Castejon eta Altsasu artekoa—,
eta, hortaz, trenak ezin dira elkarrekin gurutzatu, eta elkarren zain
egon behar dute gurutzatzeko. Baina, egin zutenean, bigarren bidea
muntatu ahal izateko prestatu zuten.
Bidea bikoizteaz gainera,
nazioarteko zabalerara egokituz gero —hirugarren errailaren teknologia
erabiliz—, gaur egungo linean dauden arazorik gehienak konponduko
lirateke. Eta, hala, Nafarroako garraiobideari sekulako onura ekarriko
liokeen zerbitzu bat ezarri ahalko genuke: aldirietako zerbitzu ahaltsu
bat izango genuke, eskualdeko bizilagunei aukera emango liekeena
garraiobide iraunkor baten bidez komunikatzekoa, tren konbentzionala
erabiliz. Hori guztia, gainera, bateragarria izango litzateke gaur egun
dagoen merkantzien zirkulazioarekin —baita ibilbide luzeko zerbitzuekin
ere—, zeinari ongi bailetorkioke nazioarteko zabalerarekin bateragarria
izatea.
Hauxe da, laburbilduz, Sustrai Erakuntza Fundazioak egin
duen Nafarroarendako Tren Publiko eta Sozialaren proposamena. Orain
daukagun azpiegiturak eta baliabide publikoak ondo erabiltzen dituen
proposamenak, eta Abiadura Handiko proiektua kostatuko duela baino askoz
merkeagoa izango dena. Horregatik ezin dut ulertu zergatik politikariek
temati jarraitzen dutela bere proposamenarekin, 4.000 milioi euro
kostatuko duena Nafarroako korridore osorako. Ezin dut ulertu horrela
gastatu nahi dutela denendako diren diruak, ”nik egin nuen” esatea
ekarriko lukeen hurrengo hauteskundetan irabaziengatik bakarrik. Ez dut
ulertzen.
No hay comentarios:
Publicar un comentario